Przed nami kolejna odsłona historycznego i ważnego dla miasta Torunia wydarzenia sportowego – 41. edycji Toruń Maraton, czyli ostatniej finałowej edycji Toruńskiej TRIADY 100-lecia Biegów Maratońskich w Polsce. Pod nazwą TRIADY 100-LECIA kryje się cykl imprez biegowych organizowanych przez Stowarzyszenie „Run To Run” w okresie od wiosny do jesieni 2024 r. na dystansach o 5 km do maratonu. Cykl upamiętnia 100. rocznicę zorganizowania w Polsce pierwszego, najdłuższego biegu otwartego na dystansie 37,5 km, na trasie z Płutowa do Torunia.
Projekt profilaktyki uzależnień towarzyszący 41. Toruń Maratonu kierowany jest głównie do młodzieży i młodych dorosłych, w tym naszych wolontariuszy. W programie zaplanowane jest kilka spotkań w okresie od 26 września do 7 listopada 2024 r., w tym z psychologiem, terapeutą, dietetykiem, strażnikiem miejskim, przewodnikiem turystycznym, a także z wyjątkowymi sportowcami motywującymi do aktywności fizycznej. Pierwsze ze spotkań odbędzie się już w najbliższy czwartek!
Szczegółowy harmonogram spotkań dla wszystkich chętnych:
- 26.09.2024 r. (czwartek, 17:00 – 19:00, sala konferencyjna w Przystani AZS, ul. Popiełuszki 1)
„Cyberuzależnienie – wpływ nowoczesnych technologii na psychikę i relacje międzyludzkie”
– psycholog Ewelina Różycka
„Wolontariat jako forma aktywności społecznej – wolontariusze jako grupa osób realizujących pozytywne cele”
– koordynator wolontariuszy Anna Wojciechowska
- 19.10.2024 r. (sobota, 14:30 – 16:00, start przy Pomniku Mikołaja Kopernika)
„Zwiedzanie Starego Miasta wolne od uzależnień” z przewodnikiem turystycznym i strażnikiem miejskim
- 19.10.2024 r. (sobota, 17:00 – 18:00, Toruń PLAZA, Plac Orzechowy obok Biura Zawodów)
„Prewencja kontuzji: jak uniknąć bólu kolana”
– fizjoterapeuta Adrian Dominiak
- 20.10.2024 r. (niedziela, 8:00-13:00, UCS UMK, strefa mety)
Spotkanie ze znanym sportowcem z autorytetem – w trakcie ustaleń.
- 07.11.2024 r. (czwartek, sala konferencyjna w Przystani AZS, ul. Popiełuszki 1)
– „Stres a uzależnienia: jak skutecznie zarządzać emocjami w obliczu wyzwań?”
– psycholog Ewelina Różycka
„Podsumowanie aktywności wolontariackiej w ramach 41. Toruń Maraton”
– koordynator wolontariuszy Anna Wojciechowska
Zasadność realizacji projektu
Młodzi ludzie w wieku szkolnym i na studiach w swoim rozwoju natrafiają na wiele problemów. Niestety w trakcie procesie usamodzielnienia towarzyszy im „kryzys oparcia” ze strony rodziny. Życie szkolne narzuca zadania, które dla wielu są trudne do spełnienia. Naukowcy i badacze wyjaśniają etiologię uzależnień, odwołują się do czynników społecznych i kulturowych, są to m.in.:
– zaburzenia w funkcjonowaniu rodziny,
– brak więzi z bliskimi,
– nieakceptowane modele dorosłości.
Alkoholizm, czy narkomania stają się często ucieczką od frustracji i trudnych emocji, bądź związane są z chęcią doznania nowych wrażeń, szukaniem własnego ja, ludzką ciekawością. Celem działań profilaktyki uzależnień jest zmniejszanie lub eliminowanie czynników ryzyka sprzyjających rozwojowi tych problemów w danej populacji. Przede wszystkim efektywne oraz niestandardowe metody mogą stać się drogowskazem do walki z nałogami. Ciekawą propozycją działań w ramach profilaktyki uzależnień może okazać się pobudzenie zainteresowania wolontariatem, chęć przynależności do grupy osób realizujących pozytywne cele, czy udział w aktywności fizycznej w jakiejkolwiek formie.
Z powszechnie dostępnych badań wynika, że problem związany z używaniem a, w dalszym etapie, uzależnieniem od substancji psychoaktywnych, zaczyna się w młodym wieku, tj. w okresie dorastania i kształtowania tożsamości i postaw społecznych. Naukowcy tłumaczą to fazowym przebiegiem procesów adolescencji, w którym dojrzewanie biologiczne o kilka lat wyprzedza dojrzewanie psychospołeczne jednostki i jest źródłem znacznego ryzyka rozwojowego. Okres dojrzewania charakteryzuje się największą dynamiką wzrostu wskaźników używania substancji psychoaktywnych. Wiek jest więc jednym z najsilniejszych czynników odpowiadającym za nałogi (za National Institute on Alcohol Abuse and Alcoholism – NIAAA, 2006; Europejskie Centrum Monitorowania Narkotyków i Narkomanii – EMCCDA, Europejski Raport Narkotykowy, 2017).
Dodatkowo powszechnie dostępne źródła podają następujące fakty:
– młodzi ludzie chętnie podejmują wiele różnych, nowych dla nich zachowań i są podatni na wpływ grupy rówieśniczej i różne eksperymenty, często szkodliwe i niebezpieczne dla ich zdrowia i życia;
– młodzież pijąca alkohol jest w szczególny sposób narażona na powstawanie różnych zaburzeń psychicznych;
– większość substancji uzależniających działa poprzez aktywowanie tzw. układu nagrody;
– używanie alkoholu i innych substancji psychoaktywnych bardzo często wiąże się z problemami szkolnymi takimi jak opuszczanie zajęć, czy problemy w nauce;
– środowisko studenckie zostało uznane za jedną z najbardziej narażonych na narkomanię grup społecznych w Polsce. Znaczna część studentów nadużywająca substancji psychoaktywnych potwierdza początek używania w gimnazjum lub szkole ponadgimnazjalnej. Na tych właśnie etapach edukacji młodzież rozpoczyna, a następnie kontynuuje zażywanie szkodliwych substancji np. podczas nauki na studiach,
– młodzi ludzie najbardziej zagrożeni uzależnieniem odznaczają się charakterystycznymi cechami: słabe kompetencje szkolne, niska samoocena, zaburzenia komunikacji interpersonalnej, obniżona zdolność radzenia sobie ze stresem i lękiem, niska sprawność w podejmowaniu decyzji,
– w przypadku alkoholu zazwyczaj szkody zdrowotne są proporcjonalne do spożywanej ilości, jednak w przypadku innych substancji psychoaktywnych, negatywne konsekwencje mogą pojawić się już przy niewielkich dawkach i jednorazowym użyciu. Równie niebezpieczne jest jednorazowe zażycie kilku substancji psychoaktywnych (np. alkoholu, kokainy, leków z grupy benzodiazepin). Jest to zjawisko częste w grupie młodzieży i młodych dorosłych.
Badania Fundacji Centrum Badania Opinii Społecznej (CBOS 2015) wskazują, że jednym z ważniejszych czynników różnicujących używanie substancji psychoaktywnych jest wiek. Z badania EZOP (Epidemiologia Zaburzeń Psychiatrycznych i Dostępność. Psychiatrycznej Opieki Zdrowotnej) wynika, że rozpowszechnienie uzależnienia od alkoholu w ciągu życia w Polsce wynosi ok. 2,2% populacji. Grupa ludzi pijących kiedykolwiek w ciągu życia szkodliwie, stanowi natomiast ponad 10% populacji ludzi dorosłych w naszym kraju. Na szkody zdrowotne i społeczne narażonych jest więc ok. 4 mln. osób. W odniesieniu do narkotyków, wyniki EZOP wskazują, że liczba osób mających z nimi styczność przekracza 1 milion osób w Polsce. Dominującym narkotykiem są przetwory konopi (marihuana i haszysz – ok. 90%). Badanie EZOP dotyczyło dorosłej populacji mieszkańców Polski (18-64 lata).
Kolejny wynik badania prezentuje, że po substancje nielegalne częściej sięgają badani z młodszych grup wiekowych (15-19 oraz 20-24 lat) oraz osoby z wyższym wykształceniem. Działania profilaktyczne powinny zatem dotyczyć nie tylko wyłącznie młodzieży szkolnej, ale także młodych dorosłych (Źródło: https://www.funduszeeuropejskie.gov.pl/media/82426/Zalacznik_17.pdf).
Podsumowując, tłem uzasadniającym potrzebę realizacji zadania pt. „Cykliczne i otwarte spotkania dla wszystkich chętnych obejmujące profilaktykę uzależnień w ramach imprezy rekreacyjno-sportowej 41. Toruń Maraton” są dane statystyczne dotyczące rozpowszechnienia używania alkoholu i innych substancji psychoaktywnych w populacji młodzieży i młodych dorosłych oraz szkody zdrowotne i społeczne, jakie ten problem generuje. Cel główny i cele szczegółowe zadania wpisuje się w zadania publicznego Gminy Miasta Toruń w zakresie zdrowia publicznego określonego w Narodowym Programie Zdrowia na lata 2021-2025 (NPZ), w ramach celu operacyjnego 2. „Profilaktyka uzależnień”: zagospodarowanie czasu wolnego oraz promowanie zdrowego i aktywnego stylu życia poprzez upowszechnianie kultury fizycznej i rekreacji, służące wzmacnianiu czynników chroniących przed zachowaniami ryzykownymi.
GŁÓWNYM CELEM programu jest kreowanie postaw zdrowotnych i społecznych sprzyjających profilaktyce zachowań ryzykownych, wyposażenie w wiedzę i umiejętności niezbędne w podejmowaniu właściwych decyzji (tj. kształtowanie umiejętności asertywnego odmawiania), wykształcenie nawyku zdrowego stylu życia, zainteresowanie aktywnością sportowo-rekreacyjną lub wolontariatem odbiorców zadania poprzez cykliczne i otwarte spotkania o profilaktyce uzależnień dostępne dla wszystkich chętnych osób organizowane w ramach imprezy-sportowo rekreacyjnej 41. Toruń Maraton. Rezultatem realizacji zadania powinno być ograniczenie używania alkoholu i innych substancji psychoaktywnych, w tym opóźnienie inicjacji alkoholowej, narkotykowej, tytoniowej, a także zminimalizowanie szkód zdrowotnych oraz społecznych związanych z uzależnieniami, a także zmniejszenie ryzyka uzależnień behawioralnych w populacji.
Cele szczegółowe:
– zwiększenie poziomu wiedzy na temat ryzyka, konsekwencji zdrowotnych i społecznych związanych z używaniem alkoholu i innych substancji psychoaktywnych w populacji
– zwiększenie poziomu umiejętności praktycznych radzenia sobie ze stresem bez sięgania po substancje uzależniają
– ćwiczenie zachowań asertywnych, a przede wszystkim mówienia „nie” bez zrywania dobrego kontaktu
– propagowanie zdrowego trybu życia, w tym aktywnych sposobów spędzania wolnego czasu przez dzieci, młodzież i dorosłych
– popularyzacja udziału w wolontariacie
– kształtowanie nawyków dbania o zdrowie i higienę osobistą
– profilaktyka narkomanii (w tym dopalaczy), lekomanii, uzależnienia od komputera, e-uzależnienia
– zmniejszenie natężenia używania alkoholu, papierosów i innych substancji psychoaktywnych w populacji
– uświadomienie słuchaczy o ich mocnych stronach i możliwościach (wzmacnianie poczucia własnej wartości, przełamywanie barier emocjonalnych)
– zachęcanie do podejmowania działań mających na celu wzmocnienie motywacji do własnego rozwoju
– wskazywanie pożądanych wzorców zachowań poprzez poznanie sportowców z autorytetami
– kształtowanie postaw troski o bezpieczeństwo własne i innych (uczenie się brania odpowiedzialności za zdrowie i życie własne oraz cudze)
– zapobieganie wszelkim przejawom demoralizacji i uzależnień
– poznawanie się wzajemne słuchaczy, kształtowanie umiejętności komunikowania się
– organizowanie bezpiecznych form spędzania wolnego czasu dla wszystkich chętnych
– współpraca z instytucjami wspomagającymi działania profilaktyczne
Planowane treści obejmujące program profilaktyki w ramach projektu:
– profilaktyka uzależnienia od alkoholu, papierosów i innych substancji psychoaktywnych w populacji
– profilaktyka narkomanii (w tym dopalaczy), lekomanii, uzależnienia od komputera, e – uzależnienia
– prezentacja ryzyka, konsekwencji zdrowotnych i społecznych związanych z używaniem alkoholu i innych substancji psychoaktywnych w populacji
– nauka umiejętności praktycznych radzenia sobie ze stresem bez sięgania po substancje uzależniają
– promocja zdrowego trybu życia, w tym aktywnych sposobów spędzania wolnego czasu przez dzieci, młodzież i dorosłych
– popularyzacja udziału w wolontariacie
– kształtowanie nawyków dbania o zdrowie i higienę osobistą
– uświadomienie słuchaczy o ich mocnych stronach i możliwościach (wzmacnianie poczucia własnej wartości, przełamywanie barier emocjonalnych)
– zachęcanie do podejmowania działań mających na celu wzmocnienie motywacji do własnego rozwoju
– wskazywanie pożądanych wzorców zachowań poprzez poznanie sportowców z autorytetami
– kształtowanie postaw troski o bezpieczeństwo własne i innych (uczenie się brania odpowiedzialności za zdrowie i życie własne oraz cudze)
– zapobieganie wszelkim przejawom demoralizacji i uzależnień
– poznawanie się wzajemne słuchaczy, kształtowanie umiejętności komunikowania się – organizowanie bezpiecznych form spędzania wolnego czasu dla wszystkich chętnych
Formy spotkań i metody oddziaływania na uczestników spotkań:
– wykład dydaktyczny lub mini wykład
– dyskusja
– burza mózgów
– odgrywanie ról (przedstawienia)
– ćwiczenia angażujące do pracy w zespole
Osoby prowadzące spotkania:
– psycholog, terapeuta
– dietetyk
– policjant lub strażnik miejski
– sportowcy z autorytetami
– liderzy wolontariatu
– przewodnik turystyczny
– inni
Materiały dydaktyczne:
– prezentacje multimedialne
– programy profilaktyki w formie drukowanej
– filmy video
– inne
ZAINTERESOWANIE WOLONTARIATEM w ramach projektu „Cykliczne i otwarte spotkania dla wszystkich chętnych…” obejmujące profilaktykę uzależnień w ramach imprezy rekreacyjno-sportowej 41. Toruń Maraton”. We współczesnym, zabieganym świecie, może być trudno znaleźć czas na wolontariat. Każdy, kto pragnie poznać ludzi, zdobyć nowe umiejętności lub zdobyć doświadczenie w trakcie szkoły lub studiów, może rozważyć pracę non-profit. Udział w wolontariacie daje wiele korzyść, a jedną z najważniejszych z nich jest oddziaływanie na społeczność. „Darmowi” wolontariusze są często jak klej, który utrzymuje więzi międzyludzkie. Czas poświęcony na wolontariat, owocuje nabywaniem nowych znajomości, zwiększeniem poczucia wspólnoty oraz podnoszeniem umiejętności interpersonalnych. Stały kontakt z ludźmi pomaga rozwijać naturalny system wsparcia, stanowiący doskonałą ochronę przed stresem i przygnębieniem. Wolontariat w naturalny sposób dostarcza impulsu do podnoszenia: poczucia własnej wartości oraz poziomu zadowolenia z życia, a w tym samym chroni przed zachowaniami ryzykownymi.
W ramach spotkań projektu „Cykliczne i otwarte spotkania dla wszystkich chętnych (…)” uczestnicy zajęć będą mogli wziąć aktywny udział w pracach wolontariackich przy imprezie 41. Toruń Maraton obejmujących takie zadania jak obsługa biura zawodów i depozytu (budowanie interakcji ze sportowcami), przygotowanie pakietów startowych (nauka pracy w zespole), obsługa punktów żywieniowych na trasie biegu (w tym wspieranie poprzez doping biegaczy), wręczanie medali w strefie mety i pomoc podczas dekoracji najszybszych sportowców. Warto podkreślić, że spotkania w ramach projektu (w tym z osobami zainteresowanymi wolontariatem) odbywać się będą w ważnych obiektach sportowych. Może to mieć pozytywny wpływ na pobudzenie zainteresowania sportem i aktywnością fizyczną, również w formie kibicowskiej.